Polski Rejestr Statków S.A. (PRS) to spółka o 100% polskim kapitale, będąca własnością Skarbu Państwa. Firma wykonuje usługi o charakterze rzeczoznawczym, ze stale powiększającym się spektrum usług oferowanych klientom na całym świecie. Bardzo ważną, tradycyjną dziedzinę działalności PRS stanowi nadzór nad budową i eksploatacją statków oraz innych obiektów pływających.
Historia dzisiejszego PRS sięga czasów przedwojennych. Zamysł powołania polskiej instytucji klasyfikacyjnej powstał w roku 1932, w reakcji na trudności, jakie niemieckie instytucje czyniły polskiej flocie śródlądowej, przede wszystkim przewożącej towary pomiędzy portami Wolnego Miasta Gdańska i Gdyni. Skutkiem tych utrudnień były kłopoty z ubezpieczaniem polskich barek i ładunków. Cztery lata później, w roku 1936, założony został Polski Rejestr Żeglugi Śródlądowej.
Reaktywując działalność klasyfikacyjną po wojnie, utworzono instytucję o zmienionej nazwie – Polski Rejestr Statków. Nie była to zmiana jedynie formalna – określała nowe zadania w związku z odzyskaniem przez Polskę 500 km wybrzeża morskiego.
W 1970 r. PRS został przyjęty do Międzynarodowego Stowarzyszenia Towarzystw Klasyfikacyjnych (IACS). To był milowy krok w rozwoju polskiej instytucji klasyfikacyjnej. Dzięki włączeniu do IACS, w roku 1971 PRS został wpisany do klauzuli ubezpieczeniowej Ubezpieczycieli Londyńskich – co pozwalało na stosowanie najkorzystniejszych stawek ubezpieczeniowych wobec statków z klasą PRS oraz przewożonych na nich towarów.
Członkostwo w IACS oraz włączenie się PRS w działalność różnych innych organizacji międzynarodowych, nadało rozwojowi PRS dużego przyspieszenia. Przyczyniło się też do jego „wyjścia w świat”, czego przejawem był m.in. wzrost udziału statków obcych bander w tonażu nadzorowanym przez PRS oraz uruchamianie zagranicznych placówek i przedstawicielstw PRS, obsługujących statki w stoczniach na całym świecie.
Początki działalności Polskiego Rejestru Statków w Chinach sięgają lat 50-tych ubiegłego wieku i są związane ze świadczeniem usług nadzoru technicznego na polskich statkach zawijających do portów Chińskiej Republiki Ludowej. Są też nierozerwalnie związane ze współpracą z Chińsko-Polskim Towarzystwem Okrętowym S.A. „Chipolbrok”.
Lata 80-te ubiegłego wieku to czas kiedy polski przemysł stoczniowy nie był w stanie zaspokoić wszystkich potrzeb rynku i polscy armatorzy zaczęli zamawiać nowe statki w zagranicznych stoczniach, w tym w stoczniach chińskich. W 1986 roku Polski Rejestr Statków podpisał umowę z Chińskim Rejestrem Statków (CCS) dotyczącą nadzoru nad budową czterech drobnicowców dla „Chipolbrok” w stoczni Jiangnan w Szanghaju. Były to statki o nośności po 16,2 tys. ton, wzmocnione do przewozu ładunków ciężkich oraz przystosowane do przewozu kontenerów. Był to pierwszy wspólny nadzór prowadzony przez PRS wspólnie z chińskim towarzystwem klasyfikacyjnym.
W związku z narastającym zapotrzebowaniem na usługi polskiego klasyfikatora w Chinach, w 2000 roku utworzono stałe przedstawicielstwo PRS w Szanghaju. Głównym zadaniem inspektorów przedstawicielstwa było wykonywanie przeglądów statków w klasie PRS, zawijających do chińskich portów oraz remontujących się w chińskich stoczniach. W 2004 roku przedstawicielstwo PRS przekształcono w Placówkę PRS Szanghaj.
Lata 2005-2013 były czasem dalszego dużego wzrostu ilości nadzorów PRS nad budową nowych statków, a to za sprawą Polskiej Żeglugi Morskiej, która realizowała program odnowy swojej floty. W stoczniach Chin i Japonii zbudowano wówczas dla tego armatora 42 masowce o łącznej nośności ok. 1,7 mln ton. PRS uczestniczył we wszystkich tych budowach na terenie Chin, prowadząc nadzory wspólnie z trzema innymi towarzystwami klasyfikacyjnymi: Lloyd’s Register, Det Norske Veritas oraz American Bureau of Shipping.
Najdłuższa seria statków dla PŻM zbudowana została w stoczni w Tianjin – 18 masowców o nośności 38 tys. ton każdy. Z kolei w stoczni w Nantongu powstała seria ośmiu tzw. jeziorowców, tj. statków przystosowanych do pokonywania systemu śluz i kanałów na Rzece Św. Wawrzyńca, która prowadzi z pełnego morza na Wielkie Jeziora Amerykańskie. Statki te, o nośności 30 tys. ton, otrzymały imiona pochodzące od nazw polskich jezior. Seria kolejnych ośmiu statków – masowców typu handy-size (nośność 17 tys. ton), ochrzczonych nazwami polskich rzek, powstała w stoczni w Taizhou. W innej stoczni, w Jingjiang, zbudowano cztery duże masowce (80 tys. ton każdy) typu kamsarmax, które otrzymały nazwy od polskich szczytów górskich.
W związku z budową w Chinach dużej liczby statków dla Polskiej Żeglugi Morskiej, obok działającego już przedstawicielstwa, a potem Placówki PRS w Szanghaju, w chińskich stoczniach otwarte zostały biura inspektorów PRS. Stosownie do zmieniających się potrzeb, delegowani byli do nich inspektorzy z Polski o odpowiednich specjalnościach. Obciążenie pracą inspektorów PRS w Chinach było w tym czasie wyjątkowo duże. Poza zleceniami dla PŻM, w 2007 roku w stoczni COSCO w Dalianie, rozpoczęła się budowa sześciu drobnicowców uniwersalnych o nośności 30 tys. ton, zamówionych przez Chińsko-Polskie Towarzystwo Okrętowe S.A. „Chipolbrok”. Trzy statki z tej serii budowane były na klasę PRS i pod jego nadzorem. Statki, które otrzymały imiona „Adam Asnyk”, „Parandowski” i „Kraszewski”, przekazane zostały do eksploatacji w latach 2009-2011.
W 2014 roku PRS przeprowadził pierwszy nadzór nad budową statków dla chińskiego armatora – „Jiuzhou International Shipping Co. Ltd.” z Fuzhou. Była to seria trzech statków do przewozu piasku, konstruowanych w stoczni Fujian Bolong Shipbuilding Industry Co. Ltd. w Fu’An.
Sześć lat później PRS podpisał umowę ze stocznią Chengxi w Jiangyin na nadzór nad budową dwóch drobnicowców o nośności 62 tys. ton dla „Chipolbrok”. Nadzór nad nowymi budowami prowadzili inspektorzy Placówki PRS w Szanghaju, panowie Jin Sheng Chen, Chong Wang oraz Zhiwei Cheng. Statki oddano do eksploatacji na początku 2022 roku. Na chrzcie otrzymały nazwy „Herbert” oraz „Pilecki”.
Aby umożliwić pełnoprawne funkcjonowanie dotychczasowej placówki na prawie lokalnym, w 2011 roku Polski Rejestr Statków zarejestrował w Chinach spółkę zależną o nazwie „PRS (Shanghai) Vessel Inspection Company Limited”. Obecnie spółką zarządza dyrektor Leszek Pokora. Zespół stanowią w przeważającej części obywatele Chin, zatrudnieni na stanowiskach inspektorów oraz jako personel administracyjny. Siedziba PRS Szanghaj mieści się w prestiżowym miejscu, w biurowcu położonym w śródmieściu przy East Yan’an Road 45. Wśród klientów placówki są w dużej części chińskie podmioty gospodarcze – armatorzy, stocznie oraz lokalni producenci materiałów i wyposażenia na statki. Kontynuując tradycję, PRS realizuje zadania na statkach „Chipolbrok” oraz współpracuje z armatorami innych jednostek zawijających do chińskich portów lub remontowanych w chińskich stoczniach.
Poza świadczeniem usług jako klasyfikator, PRS realizuje na chińskim rynku także usługi certyfikacyjne. Współpraca obejmuje w głównej mierze ocenę zgodności środków ochrony indywidualnej i wyposażenia morskiego. Nawiązane w latach dwutysięcznych relacje z chińskimi producentami sprzętu zapewniającego ochronę ciała, głowy, rąk, w tym wynikających z aktywności sportowej, sprzętu chroniącego przed utonięciem i wspomagającego pływalność, pasy i kombinezony ratunkowe, tratwy i łodzie ratunkowe, zwalniaki, żurawiki, drabinki, zaowocowały zintensyfikowaną współpracą w okresie pandemii, co umożliwiło zapewnienie płynnego zaopatrzenia krajów na świecie w ŚOI – maseczki, rękawice, jak i odzież ochronną.
Te kilka dziesięcioleci funkcjonowania polskiego klasyfikatora na rynku chińskim ugruntowało pozycję PRS, tworząc dobrą podstawę do dalszego rozwoju i poszerzania zasięgu działania w Azji Wschodniej.
